Кураш миллий кадриятларимиз ва маънавиятимизнинг таркибий кисми

Кураш миллий кадриятларимиз ва маънавиятимизнинг таркибий кисми (П. Тураев (Термиз ДУ, укитувчи))

Кураш анъанасини узбек халки куз корачигидек асраб- авайлаб, авлодларига мерос килиб, шу кунгача етказиб келмокда. У айрим шахслар иродасига боглик булмаган холда мавжуддир, бу анъана шу халкнинг турмуш талабидан келиб чиккан маънавий бойлигидир.
Кураш анъанаси халкимиз гурури ва куч-кудратининг тимсоли булиб, йигит-кизларимизни эпчил, жасур, мард, кучли, камтарин, мехнатсевар, ватанпарвар килиб тарбиялашда тенги йук кадрият саналади. Шу билан бир каторда бу анъана узининг куп кирралилиги ва жозибадорлиги билан хам Шарк мамлакатларида машхур булган. Давра кураши жанг ва мусобака кураши йуналишидан фарк килади. Полвонлар уз куч-кудратларини тую томошаларда, сайиллар ва байрамларда намойиш килганлар, карнай-сурнай садолари остида курашганлар. Чиройли харакатлар килиб, уйнаб-кулиб беллашганлар. Полвонларнинг дам олиш вактида кураш майдонида ёки даврасида кучкор уруштириш, кизикчи ва бахшиларнинг чикишлари булган. Шундан сунг кураш яна давом этган. Давра курашининг узига хос тартиб, конун ва коидалари бор. Унинг каерда ва кандай тарзда утказилишидан катъий назар барча коидаларга, шартларга риоя килиш хамма полвонлар учун катъий удум хисобланган.
Беллашувларни машхур оксокол полвонлар бошкариб борган, курашда гирромлик содир этилса, ундай полвонлар баковулнинг буйруги билан даврадан чикариб юборилган. Курашиш жараёнида иккала полвоннинг бир-бири билан гаплашиши катъиян ман килинган. Бу эса, уз урнида полвонларнинг тартиб-интизомга буйсунишларини таъминлаган. XV асрда яшаган атокли олим ва адиб Хусайн Воиз Кошифий «Футувватномаи султоний» асарида шундай ёзади: Кураш билан шугулланувчи кишилар хар кандай вазиятда тугрилик ва поклик конунияти билан яшайдилар. Хакикатан хам, полвонлар учун мардлик, камтаринлик, поклик, багрикенглик олий фазилатдир. Давра кураши доира шаклидаги текис, каттик ерда утказилган.
Полвонларнинг кийими калта яхтак жундан тукилган, ана шу яхтак ва ок иштонда ялангоёк даврага чикиш удум саналган. Давра курашининг азалий удумларидан бири, йикилган полвондан кейин унинг ака-укалари ёки якин дусти, хамкишлоги голибга талаб килиб чиккан. Бундай пайтда йикитган полвон, албатта, талаб килиб чиккан полвон билан курашиши шарт булган.
Курашимизнинг азалий удумларидан яна бири, курашда бир полвондан йикилгандан кейин шу полвон бир йил давомида йикитган полвон билан курашиши ман килинган. Курашимизнинг азалий удумларидан яна бири-кадим замонларда бирон-бир кабила, юрт, давлатга ташки душманлар томонидан тахдид булганда, химояга полвонлар биринчи булиб даврага отилиб чикканлар хамда тинчлик, озодлик ва фаровонлик учун курашганлар. Халкимиз хаётида мухим ахамият касб этиб келаётган, аждодларимиз мероси хисобланган кураш анъанаси, урф-одатлари, удумлари, расм-русумлари халоллик, поклик конунияти асосида ривожланиб, халкимизнинг маънавий бойлиги сифатида авлодларимизга етиб келди.

Unless otherwise stated, the content of this page is licensed under Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 License